Bilbo, amets egiteko hiria
Abangoardista, berritzailea, tradizionala, benetakoa, irekia… Bilbo bizitzeko hiria da
Bilboko konstante bakarra aldaketa da. Aldaketa horien ondorioz, Bilboko itsasadarretik gora kokatzen zen merkataritza-portu txikia industriaren eta siderurgiaren erraldoi bilakatu zen lehenik, azken hamarkadetan kultura eta zerbitzuak ardatz dituen hiri modernoa eta kosmopolita bihurtu dela
Bilbok etengabe berritzen du Zazpi Kaleetan, San Frantziskon eta Atxurin gogor taupadak egiten jarraitzen duen bere bihotza ahaztu gabe
Artxandako Begiratokian, hiri osoa oinetan dela, ezin hobeto ulertzen da zergatik Bilboko biztanleek bere hiriari ‘Botxo’ deitzen dioten. Bilboko itsasadarraren ondoan, mendi berdeen artean dago hiria. 1915etik aurrera zerbitzua ematen duen funikularrean egindako bidaia labur batek hiriaren ikuspegi zoragarri batez gozatzera eta 1300ean sortu zenetik gaur egun arte nola aldatu den ulertzera garamatza.
Artxandako altueratik, Bilbo modernoaren eraldaketaren ikonoa nabarmentzen da, Guggenheim Bilbao Museoa, Bilboko Itsasadarraren ondoan azaleratzen den Frank Gehryk irudikatutako eraikin harrigarria. Titaniozko azala duen eskultura arkitektonikoa, XX. mendeko abangoardiako arkitekturaren adibiderik onenetakoa bihurtu dena.
Aldi baterako erakusketa bikainez gain, forma kurbatu berritzaileek nazioarteko arte moderno eta garaikideko bildumarik aipagarrienetako bat hartzen dute barnean, besteak beste, Rothko, Saura, Twombly, Oteiza, Kooning, Barceló, Serra, Basquiat, Rosenquist, Tàpies, Chillida, Schnabel, Clemente, Kiefer, Urzai, Warhol bezalako artisten lanekin. Azken hamarkadetako joera eta sortzaile garrantzitsuenak ezagutzeko primerako ibilbidea.
Artea museoaren inguruan ere zabaltzen da. Salbeko zubian Daniel Burenen Arku Gorriak lanak ongietorria ematen die hiriko Zabalgunera eta museora hurbiltzen direnei; Puppy maitagarriak, Jeff Koonsek sortutako lorez estalitako 12,4 metroko altuerako West Highland batek, aldiz, sarrerako atea zaintzen du. Bigarren solairuko terrazan dago Bilborako nahien zuhaitza, Yoko Onoren obra parte-hartzaile sutsua, eta Itsasadarraren ondoko urmaelean, Yves Kleinen Su-iturria eta Fujiko Nakayaren Laino-eskultura 08025 zk. (F.O.G.) ikus daitezke, Koonsen Idi-bihotz koloretsuen aurrean. Urmaelaren albo batean Zuhaitz garaia eta begia dago, Anish Kapoor eskultorearen hirurogeita hamahiru esfera islatzaileak, eta kontrako aldean, inguratzen duen oinezkoen pasabidearen ondoan, ezinezkoa da Louise Bourgeoisen Ama armiarma erraldoiarekin liluraturik ez geratzea.
Bilboko Guggenheim Museoa Abandoibarran egin diren esku-hartze arkitektoniko handietako bat besterik ez da. Bilboko Itsasadarraren ertzean, pertsonentzako hirigintza-diseinuaren bidez birmoldatutako Zubizuri eta Euskalduna zubien arteko industria- eta portu-eremu zaharra, egungo arkitektura onenaren erakusleiho bihurtu da. Bertan daude César Pelliren Iberdrola Dorrea, Euskadiko eraikinik altuena; Álvaro Sizaren UPV/EHUko Bizkaia Areto dotorea; Arata Isozakik diseinatutako Isozaki Atea dorreak; eta Rafael Moneoren Deustuko Unibertsitateko Liburutegi urria; hauek, Norman Fosteren Metro Bilbao minimalistarekin, Richard Rogersen Garellanoko etxe orratzarekin eta Zaha Hadid-ek diseinatutako Zorrotzaurre biziberritzeko planifikazioarekin batera, Bilbon Pritzker sari-multzoa osatzen dute.
Hain zuzen ere, Zorrotzaurre da gaur egun gehien aldatzen ari den Bilboko barrutia. Deustuko Kanala irekitzean sortutako penintsula artifizial zaharra uharte bihurtu da aisialdirako eta ezagutzarako gune berri bat hartzeko, Olabeaga auzo koloretsuarekin, Botxoko ‘Norvegia txikia’, eta San Mamés Athletic Clubeko ‘Katedrala’, ezkerraldean, eta Deustu auzoa, eskuinaldean dituela. Zorrotzaurreko industria-instalazio zaharretan kultura-ekitaldi ugari egiten dira, eta leku ezin hobea dira Itsasadarraren ondoan paseatzera hurbiltzeko eta azoka txiki eta alternatiboetan benetako pagotxak aurkitzeko.
Azken urteetan izandako bilakaera gorabehera, hiriak San Anton elizaren eta zubiaren inguruan sortu zeneko auzo historikoenetan gordeta dauden bere erroak ez ditu ahaztu: Zazpi Kaleak, Atxuri eta San Frantzisko. Tradizio handiko Bilboko hiru auzoak, bakoitzak bere nortasunarekin, hiriaren epizentroa dira. Giro ezin hobea duten familiarekin eta kuadrillarekin elkartzeko topaguneak dira, bertan pintxoak eta txakolinak dastatzeko, jatetxe tradizionalenetara afaltzera joateko eta proposamen gastronomiko berritzaileenak aurkitzeko, Erriberako azokatik gure lurraren onenaz beterik dauden erakusmahaiak ikusten buelta bat emateko, Bilboko gozoki tipikoekin apetak emateko, ohiko dendetan edo azken joerak eskaintzen dituztenetan erosketak egiteko arratsalde bat emateko, plazetan antolatzen diren merkatu txikietan pagotxa bat eskuratzeko, Itsasadarraren ondoan edo Areatzan paseatzea, historia bizirik dagoen lekuetan ibiltzea, bertako museoak miatzeko eta inguruko areto askotan ekitaldiak, kontzertuak eta antzerki-lanak ikustera joateko.
Auzo hauetako txokoek hiriaren bizitzari buruzko kondairak eta bitxikeriak ezkutatzen dituzte, hala nola Abusu eta Atxuri arteko Ubideen Ibiltokian, duela 400 urte akueduktu-tutuen sistema bat eraiki zen leku berean, gertuko iturburuetako edateko ura Erronda kaleko Ibeniko aterpetxeraino eramateko, non hiriko harresi zaharrak zaintzen zituzten patruilek zaintza egiten zuten.
Bilbotik metro batera
Inguruko mendiek mugatutako Botxoa txikia da, hirian barna egiten diren ibilbide gehienak oinez egin daitezke erraz. Hori dela eta, ez da harritzekoa, batez ere XIX. mendean meatzaritzak eta siderurgiak ekarri zuten industrializaziotik aurrera Bilbok izan duen hazkundearekin, garai batean Bilboko Itsasadarraren ertzeko landa- eta marinel-herri txikiak ere Bizkaiko hiriburuarekin batera hazi egitea. Bilboko eta inguruko herrien arteko komunikazioa hobetzeko, Metro Bilbao eraiki zen, Norman Fosterren ingeniaritza-lan funtzional eta originala, Brunel trenbide-arkitekturaren saria jaso zuena. Metroa erabiliz oso azkarra eta erosoa da Itsasadarraren ibilgua itsasoraino jarraitzen duten herriak ezagutzea.
Ezkerraldean Barakaldo dago, Bizkaiko bigarren herria biztanleriari dagokionez. Garai batean famatuan zen bere industria indartsuagatik, eta gaur egun ezaguna da Bilbao Exhibition Centre nazioarteko erakustazoka bertan dagoelako, ekitaldi garrantzitsuak hartzen dituena eta kontzertu handietarako agertokia ere dena.
Barakaldok ere XIX. mende amaierako eta XX. mende hasierako arkitekturaren adibide ederrak ditu, hala nola Musika Kontserbatorioa, Vienako sezesionismoaren adibide polita Bizkaian; Hornidura-merkatua eta bere fatxadako azuleju deigarriak; Munoa Jauregia, Ricardo Bastidak Bigarren Inperio Frantses estiloan berritutako jauregi burgesa, Bilboko itsasadarra eta bokalea ikusteko lorategi batek inguratua; Barakaldoko Etxe Merkeak, 1916 eta 1920 bitartean San Bizente elizaren ondoan Manuel María de Smith arkitekto garrantzitsuaren Old English diseinuari jarraituz Bizkaiko Labe Garaietako langileentzat eraikiak, edo Lorategi Botanikoa, munduko hainbat tokitako espezieak dituena eta urteko garai guztietan bere eremuren bat bete-betean egon dadin diseinatua.
Geraleku gutxi batzuk harantzago hiri inguruko trenak Portugaletera garamatza, 1322an sortutako herrira, hain zuzen. Bizkaia Zubia famatuaz gain, bere Erdi Aroko alde zaharrean, jauregi errenazentista eta barrokoak mendi hegalean gora egiten duten hiru kaleetan. Erdi Aroko hirigunearen goialdean Salazar Dorrea, museo bihurtutako XV. mendeko dorretxea, dago baita Santa Maria Basilika ere, estilo gotikoan eraikia, bere arbotanteak, gargolak eta portadak nabarmentzen dira, eta Itsasadarrera eta Abrara begiratokia ditu. Barruan, XIV. mendeko Ama Birjina bat, intxaurrezko erretaula nagusi errenazentista bat eta hiriko familia ospetsuenetako kaperak dauka
Itsasadarraren ondoan, Portugaletek bere ondarea ezagutzeko pasealeku bat du: Udaletxearen arkupedun etxabeak, Solar Plaza eta estilo eklektikoko kioskoa; Víctor Chávarri portugaletetar enpresaburu ezagunaren monumentua;, XIX. eta XX. mendeetan Itsasadarraren inguruaren eraldaketaren zehar bidaia bat eskaintzen duen Rialia Industriaren Museoa; Mareometro bitxia, 1883an instalatutako ibilguaren sakonera neurtzeko tresna, eta Burdinazko Kaia, 800 metroko eraikina, Itsasadarraren bokalean sortzen ziren hareazko barren arazo larria konpontzeko funtsezkoa.
Metro Bilbaoren 2. linea Santurtzin amaitzen da. Bere portuan, ‘Santurtzitik Bilbora’ kanta ezaguneko lehengo sardina-saltzaileek herriz herri saltzen zituzten sardinak lortzen zituzten. Gaur egun ere gozatzen da sardina erreak portutik gertu dastatzen, Agurtza atunontzi tradizionalean marinelen bizitza nolakoa zen ikasten, parkean paseatzen eta San Jorge elizaren ondoan pintxoak hartzen, baita uretako kirolez gozatzen Kantauri itsasertzean bizi diren zetazeoak ezagutzeko itsasontziz irteerak egiten edo Abra eta Kantauri itsasoaren ikuspegiaz gozatzeko Serantes mendira igotzen ere.
Abraren beste aldean, Eskuinaldean, Getxo leku aproposa da Bilbotik egun batez hondartzaz gozatu nahi dutenentzat, Metro Bilbaoko 1. Linean joanez: Areeta, Ereaga, Arrigunaga eta Gorrondatxe-Aizkorri, bakoitza bere izaerarekin. Algortako Portu Zaharreko etxe tradizional koloretsuak ezagutzea, bere itsas aire xarmagarriarekin; adin guztietarako ibilbideetan Galeako itsaslabarrekin eta Aixerrotako errotarekin harritzea, edo Etxe Handien pasealekuan XIX. mendearen amaierako eta XX. mendearen hasierako Bizkaiko arkitekturaren jauregi adierazgarrienetako batzuk mirestea Getxora hurbiltzeko arrazoietako batzuk dira.
-
Lore eta landareen azoka
- urtarrilaren 21(a) · abenduaren 31(a)
- Bilbao
Cookieak
Cookie propioak eta hirugarrenen cookieak erabiltzen ditugu tekniko- analisi- eta pertsonalizazio- helburuetarako, hala nola, erabiltzaileak zer nabigazio-hizkuntza erabili duen jakiteko. Informazio gehiagorako, kontsulta ezazu gure cookien politika (Leiho modala ireki).
Cookien politika
Zer dira cookie-ak?
Cookie bat webgune jakin batzuetan sartzen zarenean zure ordenagailuan deskargatzen den fitxategi bat da. cookie-ek, besteak beste, erabiltzaile baten edo haren ekipamenduaren nabigazio-azturei buruzko informazioa biltzeko eta berreskuratzeko bidea ematen diote web orri bati. Barne hartzen duten informazioaren arabera eta ekipamendua erabiltzen den moduaren arabera, erabiltzailea ezagutzeko erabil daitezke.
bizkaia.eus webgunean nabigatzen duzunean cookie-ak erabiltzea onartuko duzu, atal honetan azaldutako baldintzetan.
Cookie motak
- Cookie teknikoak: erabiltzaileak webgune, plataforma edo aplikazio batean nabigatzea ahalbidetzen dute, baita horietan dauden aukera edo zerbitzu desberdinak erabiltzea ere; hala nola, trafikoa kontrolatzea eta datuak komunikatzea, saioa identifikatzea, sarrera mugatua duten ataletan sartzea, eskabidea osatzen duten elementuak gogoratzea, eskabide bat erosteko prozesua egitea, ekimen batean izena emateko edo parte hartzeko eskaera egitea, zabaltzeko bideoak edo soinua daukaten edukia gordetzea edo sare sozialen bidez edukiak partekatzea.
- Analisirako Cookie-ak: erabiltzaile kopurua zenbatzea ahalbidetzen dute, baita nabigazioaren neurketa eta analisi estatistikoa egitea ere. Horren helburua da eskura dauden zerbitzuak hobetzea. Propioak edo beste batenak izan daitezke.
- Pertsonalizatzeko Cookie-ak: erabiltzaileak zerbitzura sartzea ahalbidetzen dute, erabiltzailearen gailuan aurretik definitutako irizpide batzuen araberako ezaugarri orokor batzuekin; hala nola, hizkuntza, zerbitzura sartzeko erabiltzen den nabigatzaile mota, zerbitzura sartzeko erabiltzen duen eskualdeko konfigurazioa, eta abar.
- Publizitateko eta marketineko cookieak: erabiltzaileen jokabideari buruzko informazioa gordetzen dutenak. Nabigazio-ohituren ikuskapen jarraituaren bidez eskuratzen da informazio hori, eta Facebook/Twitteri (edo erabiltzen ari garenari) ahalbidetzen dio profil berezia sortzea eta iragarkiak horren arabera ematea.
Cookies-en iraupena
Saiorako Cookie-ak: erabiltzailea webgune batera sartzen den bitartean datuak bildu eta gordetzen dituzte. Informazioa gordetzeko erabiltzen dira, eskuarki, informazio hori gordetzeko interesa eskatutako zerbitzua behin emateko baino ez da (adibidez: erosteko orgatxoan dauden produktuen zerrenda).
Cookie iraunkorrak: datuek gailuan gordeta jarraitzen dute, eta horietara sartu daiteke eta horiek erabili cookie-en arduradunak definitutako aldi batean. Aldi hori minutu batzuetatik zenbait urtetara bitartekoa izan daiteke.
Cookies motak kudeatzailearen arabera
Ekipoa nork kudeatzen duen, zer domeinutik bidaltzen diren cookie-ak edo lortzen diren datuen arabera honako hauek bereiz ditzakegu:
- Cookie propioak: Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatzen ditu.
- Cookie iraunkorrak: datuek gailuan gordeta jarraitzen dute, eta horietara sartu daiteke eta horiek erabili cookie-en arduradunak definitutako aldi batean. Aldi hori minutu batzuetatik zenbait urtetara bitartekoa izan daiteke.
Nola desaktibatu edo ezabatu daitezke cookie-ak?
Zure ordenagailuan instalaturiko cookie-ak baimendu, blokeatu edo ezaba ditzakezu zure ordenagailuan instalatuta dagoen nabigatzailearen aukeren konfigurazioaren bidez. Informazio gehiago izateko erabiltzen duzun nabigatzailearen konfigurazio-aukerak kontsultatzea aholkatzen da.
- Desaktibatu cookieak Chromen
- Desaktibatu cookieak Exploreren
- Desaktibatu cookieak FireFoxen
- Desaktibatu cookieak Safarin
- Desaktibatu cookieak Edgen
Cookie-ak desaktibatu edo ezabatzen badira baliteke bizkaia.eus webguneko zenbait funtzionaltasun ondo ez ibiltzea.
Cookie-ak visitbiscay.eus webgunean
Honako hauek dira www.visitbiscay.eus webguneak erabiltzen dituen cookie motak xehetasunez, helburuaren arabera, azalduta:
Lerro bakoitzean cookie(teknikoak) bati buruzko datuak
Izena | Mota | Helburua | Iraupena |
---|---|---|---|
JSESSIONID | Saioa identifikatzea | Saioa | Bizkaiko Foru Aldundia |
LFR_SESSION_STATE | Saioa identifikatzea | Saioa | Bizkaiko Foru Aldundia |
COOKIE_SUPPORT | Adierazi ea erabiltzaileak aktibatuta daukan cookietarako laguntza | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_tecnicas_visitbiscay | Tekniken cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_analitica_visitbiscay | Analitiken cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_preferencias_visitbiscay | Lehentasunen cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_publicidad_visitbiscay | Publizitatea eta Marketinan cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_terceros_visitbiscay | Hirugarrenen cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
_GRECAPTCHA | Babestu webgunea spametik eta indar handiko erasoetatik | 6 hilabete |
Lerro bakoitzean analisirako cookie bati buruzko datuak
Izena | Mota | Helburua | Iraupena |
---|---|---|---|
_ga | Erabiltzaileak bereiztea | 2 urte | Google Analytics |
_gat | Eskaeren ehunekoa mugatzea | Minutu 1 | Google Analytics |
_gid | Erabiltzaileak bereiztea | Egun 1 | Google Analytics |
MUID | Bereizi erabiltzailea | Urtebete | Microsoft Clarity |
_clck | Lehentasunak esleitzea erabiltzaile berdinari | Urtebete | Microsoft Clarity |
_clsk | Konektatu saio batean ikusitako hainbat orri | Urtebete | Microsoft Clarity |
CLID | Identifikatu erabiltzaile baten lehenengo bisita | Urtebete | Microsoft Clarity |
ANONCHK | Erabiltzailea bereiztea | Egun 1 | Microsoft Clarity |
MR | Adierazi noiz freskatu MUID | 6 hilabete | Microsoft Clarity |
SM | Sinkronizatu MUID Microsoft inguruan | Urtebete | Microsoft Clarity |
Lerro bakoitzean cookie(Pertsonalizazio) bati buruzko datuak
Izena | Mota | Helburua | Iraupena |
---|---|---|---|
Idioma | Erabiltzailearen hizkuntzarik gustukoena aukeratzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
Lerro bakoitzean cookie(Hirugarrenen) bati buruzko datuak
Izena | Mota | Helburua | Iraupena |
---|---|---|---|
APISID | Gorde erabiltzailearen lehentasunak eta informazioa orriak bistaratzean, Google mapak bertan daudela. | 2 urte | |
CLID | Identifikatu erabiltzaile baten lehenengo bisita | Urtebete | Microsoft Clarity |
HSID | Iruzurra prebenitzea | 2 urte | |
MUID | Bereizi erabiltzailea | Urtebete | Microsoft Clarity |
NID | Gogoratu bere lehentasunak eta beste edozein informazio | 6 hilabete | |
SAPISID | Erakutsi iragarki pertsonalizatuak Googleko webguneetan | 2 urte | |
SID | Eskaini iragarkiak edo retargeting entregatzea, eskaini iruzurra prebenitzea. | 2 urte | |
SSID | Eskaini iragarkiak edo retargeting entregatzea, eskaini iruzurra prebenitzea. | 2 urte | |
__Secure-1PAPISID | Sortu webgunearen bisitariaren interesen profil bat, Googleren publizitate garrantzitsua eta pertsonalizatua erakusteko. | 2 urte | |
__Secure-1PSID | Sortu webgunearen bisitariaren interesen profil bat, Googleren publizitate garrantzitsua eta pertsonalizatua erakusteko. | 2 urte | |
__Secure-3PAPISID | Sortu webgunearen bisitariaren interesen profil bat, Googleren publizitate garrantzitsua eta pertsonalizatua erakusteko | 2 urte | |
__Secure-3PSID | Sortu webgunearen bisitariaren interesen profil bat, Googleren publizitate garrantzitsua eta pertsonalizatua erakusteko | 2 urte | |
__Secure-ENID | Webguneko zerbitzuak eta aukerak erabiltzeko beharrezko cookiea | Urtebete | |
__Secure-3PSIDCC | Sortu webgunearen bisitariaren interesen profil bat, Googleren publizitate garrantzitsua eta pertsonalizatua erakusteko | Urtebete | |
_fbp | Webguneetan bisitak biltegiratu eta arakatzea | Urtebete | |
personalization_id | Twitterreko esperientzia pertsonalizatzea | Urtebete | |
SOCS | Gorde erabiltzailearen cookie-aukerak | 13 hilabete | |
ARRAffinitySameSite | Karga orekatzeko eta bisitariaren orriko eskaerak nabigazio-saio guztietan zerbitzari berberera bideratzen direla bermatzeko erabiltzen da | Saioa | Microsoft |
WFESessionId | Sortu Power BI-ko saio bat, datuak ikuskatzen laguntzen duen Microsofteko tresna | Saioa | Microsoft |
ai_session | Detektatu aplikazioaren orrialde eta funtzio jakin batzuk erabiltzailearen zenbat jarduera-saiotan txertatu diren. | 30 minutu | Microsoft |
ai_user | Detektatu zenbatek erabili zuten aplikazioa eta horren funtzioak. Erabiltzaileak identifikazio anonimoen bidez zenbatzen dira. | Urtebete | Microsoft |
Cookieak konfiguratzea
Jarraian, erakutsiko dizugu gure webguneak zer kategoriatarako erabiltzen dituen cookieak. Haiek onartuta edo ukatuta zure aukeraketa pertsonaliza dezakezu, horretarako dauden botoien bidez. Informazio gehiagorako, kontsulta ezazu gure cookien politika (Leiho modala ireki).
-
Beharrezkoak dira gure webgunean nabigatzeko eta oinarrizko zereginetarako, webguneak behar bezala funtziona dezan.