Bilbao Bizkaiko barrualdea mendiak eta haranak daude jarraian, landa-bizitzarekin lotutako erritmo naturalak mantentzen dituen tapiz berde izugarria. Txokoz betetako agertokia, autoz egindako ibilbide batean ezagutzeko eta aire zabalean gozatzeko aukera ematen duena.

Bilbotik abiatuta, ibilbidearen lehen geldialdia Durango da, Bizkaiko erdigune geografikoan dagoen Erdi Aroko herria eta Bilbao Bizkaia barnealdeko haran eta tontorretara sarbidea. Hirigune historikoan murgildu eta Erdi Aroko xarma guztia ezagutzeko, Santa Ana arkutik sartu behar da, harresien bidez herrira sartzen zen atetik. Barrualdean Lariz dorre errenazentista eta Udaletxearen fatxada apaindu koloretsua ikusi behar dira eta hiriguneko kale komertzial estuetan zehar ibili, Uribarriko Andra Maria basilikara eta haren arkupe ikusgarrira iritsi arte. Kurutzesantu Museora hurbiltzeko aukera ere badago, bertan Kurutziagako gurutze gotikoa miresteko eta mendi arteko herri honen historia eta nortasuna ezagutzeko.

Durangotik, ibilbidea Elorriorantz doa, baina, iritsi aurretik, ideia ona da bidean geldialdi bat egitea, Arrazolako Bide Berdean barrena paseatzeko Bizkaiko landa-paisaia leunen artean. Ibilaldi atsegina da, Anbotoren itzalpean zegoen meatzari-tren zahar baten trazadurari jarraituz. Ausartenek bidearen amaieran hasten den Besaiderako igoera egin dezakete, hiru euskal lurraldeak elkartzen diren puntua, bista ikusgarriekin gozatzeko.

Elorriora helduta, bere ondare liluragarriarekin gozatzea da onena, hala nola Erdi Aroko jauregiak eta fatxadetan armarriak dituzten etxeak, Andra Maria Sortzez Garbiaren basilika ikusgarria edo Santa Ana komentua. Jauregietako lorategi erromantikoak, Maitasunaren Iturria edo Mendrakako kulunka dira bikote maiteminduentzako ezinbesteko txokoak. Eta hirigune historikotik minutu gutxira, Bizkaiko leku misteriotsuenetako bat ikus daiteke, Argiñetako nekropolia, erdi aroko hilobi-monumentuen multzoa. Eta hirigune historikotik minutu gutxira Argiñetako nekropolia bisitatu daiteke, Bizkaiko lekurik misteriotsuenetako bat: Erdi Aroko hilobi-monumentuak ingurune natural magiko batean.

Durangora itzuliz, ibilbidearen hurrengo geldialdia Urkiolako Parke Naturala da, larrez, basoz eta harkaitzezko gailurrez osatutako ingurune harrigarria. Bertan, 137 animalia-espezie baino gehiago bizi dira eta, kondairen arabera, gure mitologiako izaki ezagunenetako batzuk ere. Adibidez, Mari, gure ama jainkosa, Anboton ezkutatuta dagoen kobazulo batean bizi dena. Antonio Santuen santutegia ere (Abadea eta Paduakoa) mitoz inguratutako lekua da; esate baterako, sarreran dagoen arrokaren inguruan biraka ari bazara, bikotekidea topatuko duzula esaten duena.

Ibilbideari helduz eta barnealdeko mendietako aire garbiaz gozatzen jarraitzeko, Arratiako Haranera jo behar da, Urkiola eta Bizkaiko gailur mitikoetako baten artean: Gorbeia. Igorreko herri historikotik pasatuz, paseatzeko eta arkitektura miresteko leku aproposa, Areatzara iritsiko gara, Gorbeiako Parke Naturalera sartzeko ateetako batera. Han, ondare artistiko izugarria izateaz gain, Parketxe dago, Euskadiko erreserba natural handiena hobeto ulertzeko interpretazio-zentroa.

Bizkaiko gailurrik altuenera oinez egindako ibilbide erraz batean igotzeko, onena da autoa Pagomakurreko aisialdi-eremuan uztea eta Gorbeiako Gurutzeraino igotzen hastea, 1.842 metroko altuerara heldu arte. Gailurretik goza ditzakegun ikuspegiak liluragarriak dira. Gorbeia ingurua ezin hobea da mendi-ibiliak egiteko, Otzarretako pagadia moduko xarmaz betetako lekuetan paseatzeko edo Otxandio edo Dima bezalako barnealdeko herrien lasaitasuna eta ondare-aberastasuna ezagutzeko.

Irisgarritasunari buruzko informazioa: Gorbeia

Ibilbideak Urduñarantz jarraitzen du, Arabako eta Burgosko lurraldeen artean dagoen Bizkaiko zati bat. Bertan, Euskadiko Erdi Aroko plaza handienaz eta jauregi eta elizez betetako hirigune historikoaz gain - ‘hiri’ titulua duen Bizkaiko herri bakarrak mendeetan zehar izan duen garrantziaren testigantzak -, herrixka txikiz betetako landa-ingurune idiliko batean gozatu daiteke.

Gainera, Urduña inguratzen duen mendilerroak Bizkaiko ikuskizun natural harrigarrienetako bat eskaintzen du: Nerbioiko ur-jauzia. Bilbori bere izaera eman dion Itsasadarra boteretsua bihurtu aurretik, Nerbioi ibaia 270 metroko altueratik erortzen da, Iberiar Penintsulako ur-jauzirik altuena osatuz. Batez ere eurite-garaian, eta amildegian eskegita dagoen begiratokitik, ur-jauziko zaldi-buztanaren forma bereizgarria eskaintzen duen panoramika hunkigarria da.

Hainbeste zirrararen ondoren Bilbora itzultzeko, iparralderantz jo eta Gordexolan geldialdi bat egitea da onena indianoek, Ameriketan dirutza egin zuten pertsonek, bere herrietara itzultzean eraiki zituzten etxe izugarriak ezagutzeko edo inguruko meategietatik ateratako burdina moldatzen zuten burdinolak ezagutzeko.