Naturaren ikuskizuna Uriben
Atlantikoko landazabalak eta kostaldeko paisaia ugarik osatzen dute historiaz betetako 24 udalerri dituen eskualdea
Larrez eta baso basatiz beteta, Uribe eskualdeko mendi, muino leun eta haranek sekretu bat ezkutatzen dute, itsasertz osoan zehar dauden itsaslabar sakonetan eta hondartza bizietan azaleratzen dena, naturaren indar sortzaileek gure planeta txikia milioika urtean nola eraldatu zuten kontatzen digun liburu irekia, haizearen, mareen eta olatuen indarrak agerian utzi dutena.
Historiak ere ondare aberatsa utzi du Uriben, Erdi Aroan eraikitako herrietan, gure arbasoek ibili zituzten bideetan, gertaera harrigarrien lekuko izan ziren jauregi eta dorretxeetan, eta landa-munduko tradizioetan, oraindik ere bizirik dirauena gure jaki ezagunenak eta txakolina, Bizkaiko ardoa, sortzeko bere produktu onenak eskainiz.
Uriberen historia duela milioika urte hasi zen, itsasoak gaur egun Bizkaiko kosta dena estaltzen zuenean. Denbora luzez, itsas organismoen sedimentuak eta maskor txikiak itsas hondoan metatzen joan ziren, duela 40 milioi urte itsas plakek elkarrekin talka egin eta itsasoaren hondoa altxatu zuten arte. Pixkanaka, haizeak eta itsasoak Uribeko itsaslabarrak higatu zituzten, eta agerian utzi zituzten estratu horiek. Lurraren historia irakur dezakegu horietan, geologian interesa duten pertsonentzako benetako altxorra eta, aldi berean, edonorentzat ikusgarria den panorama.
Bizkaiko Flysch-a sortu zuten indar itzelek garai bateko sedimentuak tolestu eta birmoldatu egin zituzten eta gaur egungo paisaia harrigarriak utzi zizkiguten, artista baten irudimenetik atera balira bezalakoak. Fenomeno hori Getxoko Galeako itsaslabar ikaragarrietan eta Uribeko kostalde osoan ikus daiteke, hala nola Lemoizen, Armintzako arrantza-portuaren parean, non kolore beltz bitxia hartzen du; eta, bereziki, Barrikan, estratuak hareatik sortzen baitira animalia mitologiko bat balitz bezala, eta oraindik ikus daiteke antzinako sumendiek botatako pillow laba.
Geologiak paisaia ahaztezina osatzen duen beste leku bat Gaztelugatxe da, non arrokak, itsasoak, naturak eta tradizioek bat egiten duten ikuspegi magikoa sortzeko. Lehorretik uharte honen goialdean dagoen ermitara doazen 241 mailak igotzeak badu saria: itsasertzaren gaineko ikuspegi harrigarriez gain, kondairak dio azken mailan San Joan Bataiatzailearen arrastoa grabatuta dagoela eta hura zapaltzeak zorte ona dakarrela. Eta hori gutxi balitz, ermitako kanpaia hiru aldiz jotzeak izpiritu txarrak uxatzen ditu.
Bizkaiko hondartzarik erakargarrienetako batzuk ere badaude Uribeko kostaldean. Horietako batzuk erraz eskura daitezke garraio publikoan Bilbotik. Lasaiak eta familiarrak daude, ezkutuak eta basatiak, surfean aritzeko edo muturreko kirolak eginez adrenalina askatzeko ezin hobeak. Sopelan lau hondartza daude: Barinatxe, zona nudista duen hareatza zabala, non gainetik egan egiten duten parapenteak ikusten ohi dira; Arriatera-Atxabiribil, surflariak ibiltzen diren itsasbeheran bat bihurtzen diren hondartza bi; eta Meñakozeko harrizko hondartza txiki eta naturala, Barrikarekin partekatzen duena. Herri horretan daude, gainera, Barrikako hondartza basatia, harearen artean estratuak azaleratzen dituena; eta Muriola, ‘Game of Thrones’ seriearen filmaketak oso ezaguna egin zuen hareatza txikia.
Plentziako Itsasadarraren bokalean zabaltzen den badiak bi hondartza ditu: Plentziakoa eta Gorlizekoa, hareatza lasaiak, eguna familiarekin edo kuadrillarekin pasatzeko eta Kantauriko ur epeletan uretako kirolak probatzeko aproposak. Lemoizen, Armintzakaldeko hondartza arrantza-auzo tradizionalaren ondoan dago, balio natural bereziko ingurune batean; Bakioko hondartza, berriz, Bizkaiko luzeena, ohiko lekua da Gaztelugatxeko Biotopo Babestuarekin hondoko oihal gisa surfa egiteko edo hareaz gozatzeko.
Uribeko beste ikono bat Butroeko gaztelua da. Gotorleku horretan botere-borroka handiak izan ziren Erdi Aroan, eta, XIX. mendea iritsitakoan, gaztelu bihurtu zen, kutsu erromantikoekin. Gaur egun Gatikan ikus daiteke, bere baldarrekin, inguruko lorategi zoragarriko zuhaitzen artean sortuz, maitagarrien ipuin batean egongo balitz bezala. Erdi Aroak ere ondare aberatsa utzi zuen eskualdean, hala nola Erandioko Martiartu dorretxea, Mungiako Torrebillela, Larrabetzuko Anguleri jauregia, Zamudiotorre, Zamudion, edo Uribe osoan aurki daitezkeen eliza eta ermitak.
Barrualdean, Txorierriko eta Butroeko haran leunak garai bateko bizimoduaren isla dira, landazabaleko paisaia berdea, baso, laborantza, baratze eta baserriz osatu. Hain zuzen, Bizkaiko baserririk adierazgarrienetako batzuk Uriben daude, eta XVI., XVII. eta XVIII. mendeetakoak dira; beraz, arkitektura-balio handia dute, eta gure tradizioetan, lurrean eta ingurunean sustraiak dituen bizimodu baten adierazgarri dira.
Eta gure ohitura errotuenen artean, mahai onak lehentasuna du. Bizkaiko errezeta tradizionaletan, sormenezko sukaldaritza modernoa eskaintzen duten jatetxeetan edo pintxoetan - gure lurraldeko tabernetako barretan ezinbestekoak diren gutizia txikiak - erabiltzen diren produktu askoren jatorria Uribeko nekazaritza-ustiategi txikietan dago. Bertan, euskal gastronomia ospetsu egin duten errezetetako batzuk dastatzeko aukera dago, baita inguruko jatetxeetako sukaldeen berrikuntzatik atera berriak diren plater irudimentsuak ere.
Ez da ahaztu behar Uribe Bizkaiko txakolin-tradizio handiko eremuetako ere badela. Gure lurraldean hain preziatua den ardo gazte eta fruta-gustoko honen sekretuak ezagutu nahi dituzten pertsonentzat, ardoak hazten diren mahastietatik buelta bat eman ondoren eskualdean txakolina egiten duten upategietako batera bisita egitea da onena. Bakioko Txakolingunea da Uribeko txakolinaren erreferentea. Txakolinaren historia, tradizioa eta ezaugarriak, eta txakolina prestatzeko prozesua ezagutzeko gune paregabea da, bai eta dastatzeak egiteko ere, dauden motak eta ezaugarriak bereizten ikasteko.
Irisgarritasunari buruzko informazioa: Gaztelugatxe
Ibilbideak
Uribeko herriak lotzen zituzten antzinako bideak, idi-gurdiek jarraitzen zituzten ibilbideak eta mendeetan gure arbasoek jarraitzen zituzten bidexkak GR 280 Uribe bilakatu dira. Ibilbide hau eskualde osoko herri, kultur intereseko leku eta natur txoko baliotsuetan barrena doa, zazpi etapatan banatuta, 137 kilometrotan.
Etapa ezberdinetan, labar, mendi eta haranen artean, Lemoizen Urizar eta Andraka auzoetatik; Plentzian Txipioko hezegunetik; Sopelan Sopelabasoko basotik eta Munarrikolandako historiaurreko tumuluetatik; Erandion Martiartu dorretik;eta Derion Unbeko eta Lauroberretako guneetatik, igarotzen da
Arrietatik, Itzurigana menditik, Urtaldetik eta Sollubeko hegoaldeko magaleko basoetatik igaro ondoren, bidea Meñakako Mesterika auzora iristen da, handik Larraurira, Mungian eta, Zumetzagako San Migel ermitaraino igo ondoren, Bakion kostaldera iristen da. Ibilbidea berriz ere Larrauriraino iristen da, eta bertatik Maruri-Jatabera jotzen du, Urizarmendi gailurrera igo eta Armintza auzorantz jaisteko, Lemoizen. Handik, Plentzia eta Gamiz-Fika lotzen dituen beste bide bat abiatzen da, Mungian barna, bidean Butroeko gaztelua, Boluko errota eta Kafrangaetxebarri baserria ikusiz, Fruizen GR280-arekin berriz bat egiteko.
Azkenik, etapa zirkular batek Zamudioko, Lezamako eta Larrabetzuko altxor historikoez gozatzeko aukera ematen du. Bidean, Bilboko Burdin Hesiaren aztarnak, Erdi Aroko Zamudioko eta Lezamako dorreak eta Larrabetzuko Goikolexearen hiribildua eta eliza daude.
Uribe osoan zehar, beste 44 ibilbide motzagoak egin ditzakezu, ibilaldi erosoan egiteko eta eskualde honetako txoko guztiak ezagutzeko modukoak: herriak, ermitak, jauregiak eta hiribilduak, itsaslabarrak, landa-ingurunea, geologia, ibaiak eta errekak, mendietako gailurrak, itsasargiak... Horrez gain, mendeetan zehar erromesek Bizkaia zeharkatzen duen Kostaldeko Bidetik Santiagora iristeko egin duten bidea ere jarrai daiteke Uriben, edo Nordic Walking egin daiteke zailtasun maila desberdineko ibilbideetan.
-
Mundakako Aratusteak
- martxoaren 1(a) · martxoaren 4(a)
- Mundaka
-
Japan Weekend Bilbao
- otsailaren 22(a) · otsailaren 22(a)
- BEC Barakaldo
-
Bilboko Aratusteak
- otsailaren 27(a) · martxoaren 4(a)
- Bilbao
-
Bilbao Surf Film Festival
- otsailaren 20(a) · otsailaren 20(a)
- Bilbao
-
Gutun Zuria Bilbao. Letren Nazioarteko Jaialdia
- otsailaren 25(a) · martxoaren 1(a)
- Azkuna Zentroa Alhóndiga Bilbao
-
Eusko Label Winter Series 2024-2025
- urriaren 28(a) · otsailaren 16(a)
- Gernika-Lumo
-
Leticia Paschetta. LAINOA. Paisaia lainotsuetan jolastea.
- abenduaren 17(a) · martxoaren 2(a)
- Azkuna Zentroa
Cookieak
Cookie propioak eta hirugarrenen cookieak erabiltzen ditugu tekniko- analisi- eta pertsonalizazio- helburuetarako, hala nola, erabiltzaileak zer nabigazio-hizkuntza erabili duen jakiteko. Informazio gehiagorako, kontsulta ezazu gure cookien politika (Leiho modala ireki).
Cookien politika
Zer dira cookie-ak?
Cookie bat webgune jakin batzuetan sartzen zarenean zure ordenagailuan deskargatzen den fitxategi bat da. cookie-ek, besteak beste, erabiltzaile baten edo haren ekipamenduaren nabigazio-azturei buruzko informazioa biltzeko eta berreskuratzeko bidea ematen diote web orri bati. Barne hartzen duten informazioaren arabera eta ekipamendua erabiltzen den moduaren arabera, erabiltzailea ezagutzeko erabil daitezke.
bizkaia.eus webgunean nabigatzen duzunean cookie-ak erabiltzea onartuko duzu, atal honetan azaldutako baldintzetan.
Cookie motak
- Cookie teknikoak: erabiltzaileak webgune, plataforma edo aplikazio batean nabigatzea ahalbidetzen dute, baita horietan dauden aukera edo zerbitzu desberdinak erabiltzea ere; hala nola, trafikoa kontrolatzea eta datuak komunikatzea, saioa identifikatzea, sarrera mugatua duten ataletan sartzea, eskabidea osatzen duten elementuak gogoratzea, eskabide bat erosteko prozesua egitea, ekimen batean izena emateko edo parte hartzeko eskaera egitea, zabaltzeko bideoak edo soinua daukaten edukia gordetzea edo sare sozialen bidez edukiak partekatzea.
- Analisirako Cookie-ak: erabiltzaile kopurua zenbatzea ahalbidetzen dute, baita nabigazioaren neurketa eta analisi estatistikoa egitea ere. Horren helburua da eskura dauden zerbitzuak hobetzea. Propioak edo beste batenak izan daitezke.
- Pertsonalizatzeko Cookie-ak: erabiltzaileak zerbitzura sartzea ahalbidetzen dute, erabiltzailearen gailuan aurretik definitutako irizpide batzuen araberako ezaugarri orokor batzuekin; hala nola, hizkuntza, zerbitzura sartzeko erabiltzen den nabigatzaile mota, zerbitzura sartzeko erabiltzen duen eskualdeko konfigurazioa, eta abar.
- Publizitateko eta marketineko cookieak: erabiltzaileen jokabideari buruzko informazioa gordetzen dutenak. Nabigazio-ohituren ikuskapen jarraituaren bidez eskuratzen da informazio hori, eta Facebook/Twitteri (edo erabiltzen ari garenari) ahalbidetzen dio profil berezia sortzea eta iragarkiak horren arabera ematea.
Cookies-en iraupena
Saiorako Cookie-ak: erabiltzailea webgune batera sartzen den bitartean datuak bildu eta gordetzen dituzte. Informazioa gordetzeko erabiltzen dira, eskuarki, informazio hori gordetzeko interesa eskatutako zerbitzua behin emateko baino ez da (adibidez: erosteko orgatxoan dauden produktuen zerrenda).
Cookie iraunkorrak: datuek gailuan gordeta jarraitzen dute, eta horietara sartu daiteke eta horiek erabili cookie-en arduradunak definitutako aldi batean. Aldi hori minutu batzuetatik zenbait urtetara bitartekoa izan daiteke.
Cookies motak kudeatzailearen arabera
Ekipoa nork kudeatzen duen, zer domeinutik bidaltzen diren cookie-ak edo lortzen diren datuen arabera honako hauek bereiz ditzakegu:
- Cookie propioak: Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatzen ditu.
- Cookie iraunkorrak: datuek gailuan gordeta jarraitzen dute, eta horietara sartu daiteke eta horiek erabili cookie-en arduradunak definitutako aldi batean. Aldi hori minutu batzuetatik zenbait urtetara bitartekoa izan daiteke.
Nola desaktibatu edo ezabatu daitezke cookie-ak?
Zure ordenagailuan instalaturiko cookie-ak baimendu, blokeatu edo ezaba ditzakezu zure ordenagailuan instalatuta dagoen nabigatzailearen aukeren konfigurazioaren bidez. Informazio gehiago izateko erabiltzen duzun nabigatzailearen konfigurazio-aukerak kontsultatzea aholkatzen da.
- Desaktibatu cookieak Chromen
- Desaktibatu cookieak Exploreren
- Desaktibatu cookieak FireFoxen
- Desaktibatu cookieak Safarin
- Desaktibatu cookieak Edgen
Cookie-ak desaktibatu edo ezabatzen badira baliteke bizkaia.eus webguneko zenbait funtzionaltasun ondo ez ibiltzea.
Cookie-ak visitbiscay.eus webgunean
Honako hauek dira www.visitbiscay.eus webguneak erabiltzen dituen cookie motak xehetasunez, helburuaren arabera, azalduta:
Lerro bakoitzean cookie(teknikoak) bati buruzko datuak
Izena | Mota | Helburua | Iraupena |
---|---|---|---|
JSESSIONID | Saioa identifikatzea | Saioa | Bizkaiko Foru Aldundia |
LFR_SESSION_STATE | Saioa identifikatzea | Saioa | Bizkaiko Foru Aldundia |
COOKIE_SUPPORT | Adierazi ea erabiltzaileak aktibatuta daukan cookietarako laguntza | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_tecnicas_visitbiscay | Tekniken cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_analitica_visitbiscay | Analitiken cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_preferencias_visitbiscay | Lehentasunen cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_publicidad_visitbiscay | Publizitatea eta Marketinan cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_terceros_visitbiscay | Hirugarrenen cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
_GRECAPTCHA | Babestu webgunea spametik eta indar handiko erasoetatik | 6 hilabete |
Lerro bakoitzean analisirako cookie bati buruzko datuak
Izena | Mota | Helburua | Iraupena |
---|---|---|---|
_ga | Erabiltzaileak bereiztea | 2 urte | Google Analytics |
_gat | Eskaeren ehunekoa mugatzea | Minutu 1 | Google Analytics |
_gid | Erabiltzaileak bereiztea | Egun 1 | Google Analytics |
MUID | Bereizi erabiltzailea | Urtebete | Microsoft Clarity |
_clck | Lehentasunak esleitzea erabiltzaile berdinari | Urtebete | Microsoft Clarity |
_clsk | Konektatu saio batean ikusitako hainbat orri | Urtebete | Microsoft Clarity |
CLID | Identifikatu erabiltzaile baten lehenengo bisita | Urtebete | Microsoft Clarity |
ANONCHK | Erabiltzailea bereiztea | Egun 1 | Microsoft Clarity |
MR | Adierazi noiz freskatu MUID | 6 hilabete | Microsoft Clarity |
SM | Sinkronizatu MUID Microsoft inguruan | Urtebete | Microsoft Clarity |
Lerro bakoitzean cookie(Pertsonalizazio) bati buruzko datuak
Izena | Mota | Helburua | Iraupena |
---|---|---|---|
Idioma | Erabiltzailearen hizkuntzarik gustukoena aukeratzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
Lerro bakoitzean cookie(Hirugarrenen) bati buruzko datuak
Izena | Mota | Helburua | Iraupena |
---|---|---|---|
APISID | Gorde erabiltzailearen lehentasunak eta informazioa orriak bistaratzean, Google mapak bertan daudela. | 2 urte | |
CLID | Identifikatu erabiltzaile baten lehenengo bisita | Urtebete | Microsoft Clarity |
HSID | Iruzurra prebenitzea | 2 urte | |
MUID | Bereizi erabiltzailea | Urtebete | Microsoft Clarity |
NID | Gogoratu bere lehentasunak eta beste edozein informazio | 6 hilabete | |
SAPISID | Erakutsi iragarki pertsonalizatuak Googleko webguneetan | 2 urte | |
SID | Eskaini iragarkiak edo retargeting entregatzea, eskaini iruzurra prebenitzea. | 2 urte | |
SSID | Eskaini iragarkiak edo retargeting entregatzea, eskaini iruzurra prebenitzea. | 2 urte | |
__Secure-1PAPISID | Sortu webgunearen bisitariaren interesen profil bat, Googleren publizitate garrantzitsua eta pertsonalizatua erakusteko. | 2 urte | |
__Secure-1PSID | Sortu webgunearen bisitariaren interesen profil bat, Googleren publizitate garrantzitsua eta pertsonalizatua erakusteko. | 2 urte | |
__Secure-3PAPISID | Sortu webgunearen bisitariaren interesen profil bat, Googleren publizitate garrantzitsua eta pertsonalizatua erakusteko | 2 urte | |
__Secure-3PSID | Sortu webgunearen bisitariaren interesen profil bat, Googleren publizitate garrantzitsua eta pertsonalizatua erakusteko | 2 urte | |
__Secure-ENID | Webguneko zerbitzuak eta aukerak erabiltzeko beharrezko cookiea | Urtebete | |
__Secure-3PSIDCC | Sortu webgunearen bisitariaren interesen profil bat, Googleren publizitate garrantzitsua eta pertsonalizatua erakusteko | Urtebete | |
_fbp | Webguneetan bisitak biltegiratu eta arakatzea | Urtebete | |
personalization_id | Twitterreko esperientzia pertsonalizatzea | Urtebete | |
SOCS | Gorde erabiltzailearen cookie-aukerak | 13 hilabete | |
ARRAffinitySameSite | Karga orekatzeko eta bisitariaren orriko eskaerak nabigazio-saio guztietan zerbitzari berberera bideratzen direla bermatzeko erabiltzen da | Saioa | Microsoft |
WFESessionId | Sortu Power BI-ko saio bat, datuak ikuskatzen laguntzen duen Microsofteko tresna | Saioa | Microsoft |
ai_session | Detektatu aplikazioaren orrialde eta funtzio jakin batzuk erabiltzailearen zenbat jarduera-saiotan txertatu diren. | 30 minutu | Microsoft |
ai_user | Detektatu zenbatek erabili zuten aplikazioa eta horren funtzioak. Erabiltzaileak identifikazio anonimoen bidez zenbatzen dira. | Urtebete | Microsoft |
Cookieak konfiguratzea
Jarraian, erakutsiko dizugu gure webguneak zer kategoriatarako erabiltzen dituen cookieak. Haiek onartuta edo ukatuta zure aukeraketa pertsonaliza dezakezu, horretarako dauden botoien bidez. Informazio gehiagorako, kontsulta ezazu gure cookien politika (Leiho modala ireki).
-
Beharrezkoak dira gure webgunean nabigatzeko eta oinarrizko zereginetarako, webguneak behar bezala funtziona dezan.