Industriak eta meatzaritzak ekonomia, gizartea eta ingurune fisikoa aldatu zuten Bilbao Bizkaian. Garai hartako aztarnak gure inguruan ditugu oraindik ere.

Bilbao Bizkaia industriala: burdina eta gatzeko herentzia

Bilbao Bizkaiaren iragana estu dago industriari lotua. Burdinoletan, burdin-meatzeetan, tximinietan eta labe garaietan landu ziren lur honen oparotasuna, izaera eta etorkizuna, eta haren herentziak bertan jarraitzen du, aurkitzearen zain.  

Meatzaritzak eta fabrikek lurralde bat eboluzionarazten dutela, haren izaera definitzen laguntzen dutela eta bertan uzten dutela arrastoaren lekuko paregabea da Bilbao Bizkaia.

Eta Bizkaiko lurralde osoan zehar aurki daitekeen aztarna bat da, oroitzapen bat. Horrela, Bilbao Bizkaiaren irudi ikoniko eta modernoenekin batera, ondare arkitektonikoa eta paisaiak aurkituko ditugu, esfortzu, industria eta berrikuntza istorio bat kontatzen digutenak.

Izaera burdinean lantzen denean

Bilboko hiria eta itsasadarra oso desberdinak izan ziren iraganean. Gaur egungo ekonomia zerbitzuetan oinarritzen da, eta hiri-birsorkuntzaren eredu gisa goraipatu izan da. Duela hamarkada batzuk, garrantzi handiko industria-gunea izan zen.

Hiritik haratago, lurralde honen industria eta meatzaritza historia Bizkaia osotik hedatzen da. Historia hau ezagutzea Bilbao Bizkaiaren izaeraren funtsezko zati batean murgiltzea da.

Industria aroaren ondarea Bilboko ibaian zehar

80ko eta 90eko hamarkadetan zehar, Bilboko hiriak eraldaketa oso bizkorra izan zuen, agortutako industria eredutik zerbitzuen eredura igaroz.

Industria-ondarearen zati handi bat desagertu egin zen garai hartan, baina Bilbon zein Nerbioi-Ibaizabaleko itsasadarraren ertzetan oraindik ere fabrikei, burdinari eta ontziolei lotutako iragan oparo horren aztarna ugari daude.

Deustuko zubitik hasi, garai hartan itsasontziek igarotzeko ireki zezakeena, Carola garabira arte, eta Itsasmuseum aurreko dikeetara. Tren geltoki bikainak, merkantziak eta pertsonak mugitzeko aukera ematen zutenak. Mea-kargalekuak, Sestaon edo Barakaldon oraindik bizirik daudenak, esaterako. Portugaleteko burdinazko kaia eta Bizkaia Zubia, ingeniaritza-lan aparta. Ez ditugu ahaztu behar Getxoko burgesiaren luxuzko txaletak.

Bilboko itsasadarrean zehar aro industrialaren herentzia historikoa, laburtuta, aberatsa, anitza eta oso esanguratsua da, garai oso baten lekuko.

Burdina, mendia eta itsasoa

Bilbao Bizkaiaren oparotasun industrialaren lehen iturria burdina izan zen, erauzteko erraza eta kalitate bikainekoa. “Urre gorri” ere esaten zitzaion mineral honen hainbat hamarkadatan zeharreko indusketak ondare eta aztarna industrial ugari utzi dizkigu, Meatzaldeko meategietatik kostaldeko eta itsasadarraren ondoko ikuztegi eta kargalekuetara mineralaren bidaia jarraitzeko.

Meatzaritzak eragin handia izan zuen, ez bakarrik inguruko herrien izaeran, ohituretan eta tradizioetan, baita ingurune fisikoan ere.

La Arboledako antzinako meatze-herrixkan, adibidez, antzinako erauzketa-putzuak laku korapilatsu eta eder bihurtu dira. Eta Bodovalleko aire zabaleko meategian, Euskal Herriko Meatzaritzaren Museoaren ondoan, orbain sakon bat ikus dezakegu lurraren gainean, giza jarduerak paisaia nola eralda dezakeen erakusten diguna.

Bilbao Bizkaiako iragan industriala bizirik dirau, arlo askotan. Gaur egunera arte iritsi diren arkitekturako eta ingeniaritzako lan ugarietan ikus dezakegu. Oraindik ere esfortzua eta berrikuntza baloratzen duten hiritarren izaeran ere hauteman dezakegu. Eta natur ingurunean ere miretsi dezakegu, hamarkadetan zehar Industria Iraultzak aldatua.