Burdin-mineralen txirristaren istorioa
Larreinetako funikularrak joan-etorri ugari egiten ditu egunero, eta gaur egun auzotarrentzat zein turistentzat zerbitzua eskaini arren, iraganean gure meategietako mineralak garraiatzeko erabiltzen zen.
Larreinetako funikularraren erabiltzaile gehienak Trapagaraneko auzotarrak eta turistak dira gehienbat. Zugaztieta zonalde pribilegiatuan kokatutako lekua duzu. La Escontrillako geltokitik abiatuta 15 minutuko igoera eta 1.198 metroko ibilbidea egin ostean, Larreineta geltokira helduko zara. Bertatik irten bezain pronto, Abrako badia, mendi-magalak, antzinako meategien hondakindegiak ikusiko dituzu.
1926ko irailaren 24an inauguratu zen funikular hau helburu nagusia Zugaztietako meatzaldeko burdin-minerala Bizkaiko Labe Garaietara garraiatzea izanik. Meatzaldeko eta hiriko mendi-tarte horretan bidea zabaldu zen horrela. Hasiera batean burdin biren gaineko plataforma horizontala baino ez zen (kargak hobeto garraiatzeko), eta gaur egun itxura horixe mantentzen du, Larreinetakoa Europako plataforma horizontaleko funikular bakarra izanik.
Bizkaia family friendly
Familiarekin gozatzeko jarduerak
Iraganean minerala garraiatzeko plataforma horizontala auzotar eta turistentzako garraiobidea dugu gaur egun Larreinetako funikularra. Bidaia bukatzean Zugaztietako sarreran egongo gara, meatzaritzan oinarritutako zonaldea. Bertatik atera dira gure industrian erabilitako burdin-minerala.
Geltokitik irten eta inguratzen gaituen ikuspegi harrigarriaz jabetu bezain pronto (bertatik Abra, Getxo, Leioa eta Erandio ikus daitezke-eta) autobus batek Larreinetatik Zugaztietara eramango zaitu. Zugaztieta burdin mineralaren ustiapenera dedikatu zen herria duzu, bertako mineralak Bizkaiko Labe Garaietara garraiatu ohi ziren. Gaur egun aisialdiarekin lotutako lekua duzu, eta xendazaletasuna arrantza, BTTa, mendizaletasuna zein zaldiketa praktikatu ditzakezu bertan.
Kilometroko distantzia bete ostean, Zugaztieta herri meatzaria dago, Triano mendi-magalean kokatuta. Zugaztietatik kilometro erdira Peñas Negraseko interpretazio zentroa bisitatu dezakezu, zonaldeko xehetasun guztiak eduki ahal izateko. Gaur egun, Zugaztieta mendi-magaleko paradisua duzu. Bertatik antzinako burdinezko mineralaren ustiapenak ikus daitezken. Antzinako meatzeak, duela mende laurden bat itxita daramatzatenak, berde koloreko urez betetako zingirak dira gaur. Gaur egun putzu horietan amuarrainak eta karpak bizi dira eta jende askok asteburua igarotzen du bertan bazkalduz eta arrantza bezalako jarduerak praktikatuz.
Ibilbideak
Zugaztietatik 5,5 kilometrotara, Gallartan, Euskal Herriko Meatzaritzaren Museoa dago. Bizkaiko iragan industriala ezagutzeko aukera izango duzu gida aditu baten eskutik, eta museoa bisitatu ostean ibilbidea eskainiko dizu Zugaztietako inguruetatik.
Zugaztietako inguruak ezagutzeko, Euskal Herriko Meatzaritzaren Museoa eta zonaldeko putzuak bisitatzea komeni da
El Ostion eta Los Carmenes putzuak bisitatu ostean Concha II meatzera hurbiltzea animatuko genizuke. Bodovalleko Korta bezala ezaguna, 700 metroko luzerako eta 350 metroko zabalerako lur ebakia duzu honako hau, Bizkaiko lurpeko puntu sakonena (37 metro)
2011n Kultura Intereseko lekua izendatu zuten. Meatze honetan emakumeek rol berezia jokatu zuten: gerrira arte urez blai zortzi orduko lanaldiak egiteaz gain, lehergailuak fabrikatzen zituzten, egunean 1.200 kartutxo sortuz. Lan-esplotazio izugarria jasan behar izan zuten. Horrekin nahikoa ez bazen, egunaren amaieran etxeko lanak eta umeen zainketaz arduratzen ziren. Umeek era meatzean lanean aritu ohi ziren bederatzi urte baino ez zituztenean.
Zugaztietako erdigunera joko dugu. Antzinako barrakoiak gaur egun etxebizitza eta erretegietan bihurtu dira, herriari itxura berria emanez. Etxebizitza guztien artean, badago Foru Aldundiak bizirik mantendu duen antzinako etxebizitza bat, zeinetan meatzariak bizi izan ziren. Meatzarien etxea atzean utzita, iraganeko barrakoi bat ikusteko aukera izango dugu ere. Barrakoi hauetan, meatzariek eta euren familiek gorriak ikusi eta bizi behar izan zituzten: grebak, gaixotasunak, esplotazioa… langilearen mugimenduaren sorrerarako erabakigarriak izan ziren egoera latzak.
Nola heldu
-
Trena
Renfeko Aldiriak zerbitzuaren C2 lineako Urioste geltokiak funikularretik gertu utziko zaitu.
-
Autobusa
Geltokitik Bizkaibus lineako A3141 (Gurutzeta-Bagatza-Trapagarango funikularra) eta A3332 (Trapagaran - Santurtzi) lineak dituzu.
-
Autoa
Bilbotik A-8 autobia jarraitu beharko duzu Santander norabiderantz, eta 127B irteera jarraituz errepidea utzi ostean. Autopista utzi bezain pronto, errotondako lehen irteera hartu ostean, BI-3739 errepidea jarraitu beharko duzu- N-634 errepidea gurutzatu ostean BI-3755 errepidea jarraitu beharko duzu Funikular Kaletik. Kale horrek geltokiraino eramango zaitu.
Non jan
Zugaztietako gastronomia tipikoaren bila bazabiltza bertako jatetxeetako indabak dastatzea gomendatzen dizugu. Dima eta Orozkoko indabekin batera, Zugaztietan dastatuko dituzunak pilo bat gustatuko zaizkizu, benetan. Jatetxe tipikoenen artean Larreineta funikular-geltokitik gertu dagoena duzu, eta neguko menu guztietatik famatuena duzu indabena, txorizo, odoloste eta saiheskiak bezalako sakramentuekin lagundutakoak.