Bizkaiko itsasertzeko itsas herriak Kantauri itsasoa zeharkatzen zuten itsasgizonen ibilerei, espedizio handiei eta bizi izan zituzten abenturei buruzko istorio eta kondairaz beteta daude. Baina herri hauek guztiek bere funtsean gordetzen dituzte, Rubenek esaten duen bezala, gure gastronomiari hainbesteko ospea eman dioten itsasoko fruitu onenak portuetara ekartzeko “betidanik itsasoratu diren eta gaur egun oraindik ere itsasoratzen diren itsasontzien eguneroko istorio txikiak, beren patua bere trebetasunean eta itsaso apetatsuaren borondatean jarriz”.

Rubenek zuzenean ikusi ahal izan duen bezala, arrantza-tradizioak bizirik dirau hainbat herritan, hala nola Santurtzin bere jaioterrian; Algortako Portu Zahar animatuko arrantzale-etxeetan, Getxon; Armintza Lemoizko arrantza-auzoan; eta Bermeon eta Mundakan, Urdaibaiko Biosferaren Erreserbako estuariora sartzeko ateak. Itsasoari eta itsaslasterrei begira ere bizi dira Elantxoben, bere porturantz maldan behera bideratzen den Ogoño lurmuturraren muino malkartsu batean eraikitako herrian; Ea ezkutuan eta koketan, eta haran estu baten amaieran bere portu txikian; Lekeitio dotorean, non Santa Katalinako itsasargiaren argiak gidatuta ontziek Garraitz uharte magikoaren ondoan babesa bilatzen duten; edo Ondarroan, Artibai ibaiaren bokalean, garai desberdinetako zubien bidez lotuta.

Euskadiko arrantza-portu garrantzitsuena da Ondarroa, arrain-kopuruari dagokionez, eta hango kaietan aurki daitezke, aitzina bezala, hegaluzeak, bakailaoak, zapoak, legatzak, bisiguak, sardinak, txibiak... eta itsasoko beste jaki gozo-gozo batzuk, denboraldi bakoitzean arrantza-leku handietan eta kostatik gertuko uretan harrapatuak.

Rubenek arrain-lonja berritua bisitatu du Ondarruko Neskatilak lagun izan dituela. Malgukietatik arrantza-ontzien jarduera antolatzen zuten emakumeen eskutik , Rubenek aukera bikaina izan du “gure arrantza-herrien ohituretako bat, arrainaren enkantea, zuzenean bizitzeko. Egunero, ontziak portura iristen dira harrapatutako arrainez betetako sareekin, eta lonjara eramaten dituzte; han, baxurako arrainaren salmenta publikoa egiten da, eta ale freskoenak lor daitezke”.

#SeaLover bezala, Rubenek itsasoratzen eta "itsaslabarrek, hondartzek, portuek eta leku xarmagarriek osatutako paisaia natural harrigarria ikuspegi desberdin batetik” ikusten duenean ere gozatu egiten du, nahiz eta Bizkaiko kostaldea bikain ezagutzen duen beti zerbait berri aurkitzen duelako. “Motorrez edo belaz nabigatzea maite dut, eta gehien gustatzen zaidan itsasontziko ibilaldietako bat Urdaibaiko Biosferaren Erreserbako itsas alderdia zeharkatzen duena da”. Mundakako portutik abiatzen da, Oka ibaiaren bokaleko ezkerraldean, Ogoñoko lurmuturreraino joateko. Ibilbideak Izaro uharte txikira eramango gaitu. Gaur egun hegaztien babeslekua, garai batean piratek arpilatutako komentu bat zegoen bertan. Inor bizi ez den uhartea Bermeokoa da, Mundakako bizilagunen aurrean bere domeinua argi uzten duela, uztailaren 22an, Santa Maria Magdalena egunean, itsasora teila bat botaz.

Ibilbide honetako beste atrakzio bat Bizkaiko kostaldean bizi diren zetazeoetako batzuk ikusteko aukera da: hainbat izurde mota, zereak, kaxaloteak, orkak edo Cuiverren zifio bitxiak. Eta, Lagako hondartzaren aurrean igaro ondoren, “basoaren eta itsasoaren arteko benetako paradisua”, Ogoño lurmuturraren molea agertzen da, 308 metroko altuerako harkaitza, kostaren gainean dagoen landarediz estalia.

Elantxobeko marinelen talaia zaharra, gauerdian hurbiltzen diren pertsonak harrapatzen dituen gure mitologiako lamia baten erresuma da, ekaitz-txoria Europa kontinentalean habia egiten duen toki bakarra da eta eskalada egiteko sekulako itsaslabarrak ditu. Itsasotik egiten den ibilaldiak bere alde ezkutuenetako bat ikusteko aukera ematen digu, higadura sortu duten leizeak. Horietako batzuk urpekaritza praktikatuz bakarrik bisitatu daitezke, urpeko leizeek ikuskizun geologiko bat osatzen dute.

Bizkaiko itsasora hurbiltzeko beste modu bat lehorretik gozatzea da. Eta Ruben bezalako Sea Lover abenturazale batek ezin zuen galdu abentura-kirolak bete-betean praktikatzeko aukera, eta itsaslasterrak aprobetxatuz Sopelako itsaslabar eta hondartzetan hegan egiteak duen emozioaz gozatzea. “Esperientzia paregabea da, askatasun-sentsazio deskribaezina”, dio Rubenek. Itsasoaz gozatu eta nabigatzera irteteko aukera ere ez du galtzen, sakonera txikieneko kalen itsas hondoa ezagutzeko snorkela praktikatuz, ibai eta estuarioetako urak kayak batean edo paddle surfean zeharkatuz eta surf-ohol baten gainean olatuei aurre eginez.

Bizkaiko kostan familiarekin edo koadrilarekin plan lasaiagoak egiteko, betiere Bimba txakur maitearekin batera, Rubeni asko gustatzen zaio “Bizkaiko Flyschetik paseatzea Barrikan, eta duela milioika urte kostaldearen eraketaren sekretuekin txundituta geratzea”, ontzi-bidaiek Bilboko itsasadarrean eskaintzen dituzten istorioak eta pasadizoak itsasontziz egindako ibilaldiez gozatzea, Bizkaia Zubiko ibiltoki panoramikora igotzea bistez gozatzea, lurraldeko bainuetxe batean erlaxatzea edo itsasoaren eraginpean sortutako txakolina dastatzea.

Rubén Santonja gure Sea Lover ezin hobea da. Santurtzin hazi zen, Itsasoaren ondoan, Ibaizabalen Ezkerraldeko marinel-herri garrantzitsuan, eta horregatik gure enbaxadore alai eta abenturazaleak Bizkaiko kostaldea ondo baino hobeto ezagutzen du.