Balmaseda, Erdi Aroko esentzia
1199 eraiki zena, Bizkaiko hiribildutik zaharrena da, ezaguna gainera bertako Azoka eta jai bereiziengatik, eta putxera gozo tradizionalen eskaintzagatik
Bizkaiko Enkarterrietan kokatzen da Balmaseda, Bilbotik ordu eta erdi ingurura. Kadagua ibaiaren inguruan eraikitzen den hiribildua da, aspektu berezia duena, ezohikoa. Bertara ailegatu bezain laster, erraz ikusten da Erdi Aroko funtsa mantentzen duela. Gainera, mendeetan zehar jorratutako merkataritza jarduera handia, gaur egunean ospatzen diren jai eta tradizio ezberdinengan islatzen da.
Halaber, ondare kultural anitza eta aberatsa du Balmasedak. Hiriaren erdigunean, XV. mendean eraiki ziren San Severino eta San Joan Bautista eliza ikusgarriak daude. Bestalde, Urrutia eta Horkasitas jauregiak, Santa Clara komentua eta Zubi Zaharra ikustekoak dira ere. Aipatzekoa gainera, hauen guztien artean sortzen den Erdi Aroko eraikuntzak antzina aduana gisa oso ondo funtzionatzen zuela, merkantziak eta pertsonak garraiatzeko puntu estrategikoa baitzen.

Erdi Aroko kutsuekin, Balmasedak ondare kultural zabala eta orotarikoa du: gastronomia bereizia eta eraikuntza zahar ugari, mendi, baso eta ibaiez inguraturik. Dudarik gabe, erlaxatzeko eta ingurugiroaz gozatzeko leku bikaina.
Balmasedako hiri-erdigunetik at plan ugari egin ahal dira, hiribildua mendiez inguratuta baitago. Ibilbiderik ezagunena, Kolitzaren gailurreraino (879m.) heltzen dena da, Sollube, Oiz, Gorbeia eta Ganekogortarekin batera Bizkaiko deiadar mendietako bat dena. Bitxikeria bezala, azaltzekoa da antzina bertako tontorretan sua piztu eta soinu seinaleak egiten zituztela adarrekin Bizkaiko Batzar Nagusiak hasiko zirela aditzera emateko, eta tradizio horretatik datorrela haien izena.
Balmasedaren historia
Balmaseda Bizkaiko hiribildurik zaharrena da. Bertako lehenengo aztarnak historiaurrekoak badira ere, Lope Sánchez de Mena Bortedok eman zion hiribildu titulua 1199an. Hiribildua sortzeko arrazoi nagusiak bi izan ziren: alde batetik, mendi eta ibai artean gotorlekua eraikitzeko kokapen aproposa zuen; eta bestalde, Gaztela eta Bizkaiaren arteko merkataritzarako ibilbide bikaina zuen, bertatik antzinako erromatar galtzada igarotzen baitzen. Hori dela eta, Balmasedan kokatzen zen Gaztelako Erresumaren eta Kantauriar gunearen arteko aduanarik garrantzizkoena.
Halaber, Balmasedak zenbait guda bizi izan ditu: Konbentzio gerra, Independentzia gerra eta gerra Karlistak. Guztiek utzi zuten hiribildua porrot ekonomikoan. Ondorioz, gudak bukatu ostean, Balmasedak beste mota bateko egitura ekonomikoa bereganatu zuen: XX. mendearen hasieran, industrializazioaren eta ferrokarrilen etorrerarekin, pobreziatik atera zen. Bere garrantzia izan zuen horretan 1888 urtean Compañia del Ferrocarril de Cadagua enpresaren sorrerak, Zorrotza eta Balmaseda trenez lotzen baitzuen meatzeen ustiapena errazteko helburuarekin.
Bestalde, bi industria garrantzitsu zeuden garai horretan hiribilduan: Boinas La Encartada lantegia, txapelak egiten zituena eta gaur egun Bizkaiko museo garrantzitsuenetariko bat dena; eta Mariano Murga Tamayoren altzari-lantegia, Balmasedako altzarigintzan aitzindarietako bat.
Amerikaren aurkikuntzaz geroztik, Enkarterrietako biztanle ugari bizimodu berriaren bila joan ziren. Zenbaitek “Amerikak egitea” lortu zuten eta Balmasedara bueltatzean luxuzko etxeak eraiki zituzten eskuratutako aberastasunekin. Haien istorioa ezagutu nahi baduzu, ibilbide gidatua egin dezakezu Balmasedako indianoen legatutik.
Galdu ezin duzuna
San Severino eliza. San Severino plazan kokatuta, XV. mendean eraiki zen. Altuera ezberdinetako hiru nabe ditu, eta bere absidea zazpi hutsarte handietan nabarmentzen da. Aipatzekoa arkitektura apaingarriek forma neogotikoak dituztela (1892tik mantentzen den organoa barne), baina santuen irudiak erromantikoak direla.
San Joan Bautista eliza. Martin Mendia kalean dago, Kadagua ibaiaren ezkerrean. XV. mendean eraiki zen eta nabe eta abside bakarra duen eraikuntza gotiko-errenazentista da. Bertan, San Bonifazioren aztarnak ondratu ziren. Gaur egun, Balmasedako Historia Museoa bertan kokatzen da.
Horkasitas Jauregia. Martin Mendia eta Erdikoa kaleen artean kokatzen da. Lau solairuko eraikina da eta argi baoak ditu fatxada guztietan. Zutabe korintiarrez beteta dago eta burdin hesi batez inguratuta dagoen lorategi ederra du. Antzina jabego pribatuko eraikina bazen ere, egun udal ondare da.
Zubi Zaharra. Erdi Aroan eraikia, zubiak Kadagua ibaia zeharkatzen du. Garai baten oso garrantzitsua izan zen, harrizko zubia izanik, segurtasunerako baliagarria zelako. Hala ere, arku garai bat duenez, salgaiak garraiatzea zailtzen zuen. Zubia, goikaldean duen dorretxo gotikoagatik ezaugarritzen da.
Santa Klara komentua. Burgoserako irtenbidean eraiki zen arrazoi estrategikoak direla medio. 1666an heldu zen komentura lehen abadesa, María Jacinta de la Puente andrea. Gaur egun bere barnean komentua bera, Gramatika Prezeptoria eta eliza daude. Komentua jatetxe-ostatua da, Prezeptoria etxe partikularra eta eliza Balmasedako Pasioaren interpretazio gunea. Azken hau, hiribilduan Aste Santua bizitasun handiz bizi delako dago.
Urrutia Jauregia. Ibañez de Zalbidea arkitektoak eraiki zuen eta estilo klasiko zurrunekoa da. Diego de Urrutia y de los Llanos almirantea bizi izan zen bertan (Leon eta Aragoiko errege-etxeetako oinordekoa). Bere azkeneko jabea Manuela de Otaola y de la Torre izan zen, baina hau oinordekorik gabe hil zen. Barnealdean hiru etxebizitza ditu, eta nabarmentzekoa da fatxadaren oinplanoaren ezkutuan Urrutia familiako armak daudela.
Nola heldu
Balmaseda lotura onak dituen hiribildua da. Bertara bai garraio publikoz bai partikularrez heldu daiteke. Bilbotik 28 kilometro baino ez daude eta aukera guztiekin heltzen da azkar eta eroso.
-
Trena
Feve sarearekin heltzeko bi modu daude: Bilbotik irteten den Bilbao-Balmaseda hartu eta azkeneraino iritsi, edo Bilbao-Leon linea hartu eta Balmaseda geltokian jaitsi.
-
Autobusa
Bizkaibusek zenbait linea ditu Balmasedara heltzeko (Bilbo, Gurutzeta/UPV, Lanestosa, Santurtzi, eta Zalla). Bilboko Termibusetik A0651 autobusa irtetzen da. Beste lineak kontsultatzeko, begiratu Bizkaibusen webgunea. Halaber, Alsak Burgos-Balmaseda eta Guardo-Balmaseda lineak ditu.
-
Autoa
Bilbotik ailegatzea oso erraza da, eta bide erosoa du. Jarraibideak hauek dira: lehenik A8 errepidea hartu, gero BI-636 jarraitu. Behin errepide horretan, Balmasedara heltzeko E-70 irteera hartu behar da.
Gastronomia
Non jan
Putxera Enkarterrietako plater tradizionala da. Bere jatorria XIX. mendean dago, trenbideko makinistak trenaren lurruna indabak putxeran prestatzeko erabiltzen zutenean. Putxera horiek su motelean prestatzen jarraitzen dira, eta horien barne, indabez gain, tipula gorria, piperra, baratxuria, odolostea, txorizoa eta saiheskia sartzen dira.
Astebururo hiri erdigunean edonon jan ahal badituzu ere, urriaren 23an, San Severino jaiak ospatzen direnean, putxera lehiaketa egiten da eta gero hauek jaten dira. Gomendagarria da bertara joatea eta hauek dastatzea, ez baitituzu horrelakorik beste lekuetan aurkituko.
Ostatua
Non lo egin
Balmasedan, eta Enkarterrietan orokorrean, hotel eta ostatuen eskaintza anitza da. Hala ere, nabarmentzekoa da landetxeen presentzia. Erlaxatzeko momentuaren bila bazabiltza, dudarik gabe mendiguneko landetxeetan ostatzea duzu aukerarik onena. Gazteentzako, hiribilduaren erdigunean 10 ohatze dituen Udal Aterpea dago.
Bestalde, oraindik posible ez bada ere, gutxi barru autokarabanan lo egitea posible izango da. Izan ere, apirilerako Udalak Balmasedako Las Laceras gunean autokarabanentzako aparkalekua eraikiko duela iragarri du.
-
Informazio gehiagorako kontsultatu Balmasedako Turismo webgunea.
Balmasedako Turismo bulegoa
Martin Mendia Kalea, 2.
48800 Balmaseda, Bizkaia.
Telefonoa: 946 80 26 p76
E-posta: info@enkartur.eus-
Kokapena
Balmaseda
-
-
San Severinoko jaiak dira Balmasedako ezagunenak eta parte hartzaile gehien dituenak. Urriaren 23an ospatzen dira eta egun horretan putxera lehiaketa tradizionala egiten da. Oso ezagunak ere Aste Santuko prozesioak, zeinetan herritar guztiak Kalbarioaren Dramaren aurkezpena egiten duten, Pasio Bizia deritzona. Halaber, bisitari anitz izan ohi ditu maiatzeko Erdi Aroko Azokak, herritarrak antzinako arropekin janzten baitira mendeak atzera bota direlako itxura egiteko.
-
BIME Bizkaia International Music Experience
- urriaren 25(a) · urriaren 28(a)
- Barakaldo / Bilbao
-
Frantziako Tourra Bilbao Bizkaiara iritsiko da
- abuztuaren 7(a)
- Bizkaia
-
Bilbao Night Marathon 2023
- urriaren 21(a) · urriaren 21(a)
- Bizkaia
-
Udazkeneko planak
- irailaren 23(a) · abenduaren 21(a)
- Bizkaia
Cookien politika
Cookie propioak eta hirugarrenen cookieak erabiltzen ditugu analisi- eta pertsonalizazio-helburuetarako, hala nola, nabigazio-hizkuntza sekzionaturako. Informazio gehiagorako, kontsulta ezazu gure COOKIEN POLITIKA. Cookie guztiak onar ditzakezu KONFIGURATU klik eginez eta "Onartu" botoia sakatuta; edo cookie horiek konfiguratu edo horien erabilera baztertu dezakezu.
Cookien politika
Zer dira cookie-ak?
Cookie bat webgune jakin batzuetan sartzen zarenean zure ordenagailuan deskargatzen den fitxategi bat da. cookie-ek, besteak beste, erabiltzaile baten edo haren ekipamenduaren nabigazio-azturei buruzko informazioa biltzeko eta berreskuratzeko bidea ematen diote web orri bati. Barne hartzen duten informazioaren arabera eta ekipamendua erabiltzen den moduaren arabera, erabiltzailea ezagutzeko erabil daitezke.
bizkaia.eus webgunean nabigatzen duzunean cookie-ak erabiltzea onartuko duzu, atal honetan azaldutako baldintzetan.
Cookie motak
- Cookie teknikoak: erabiltzaileak webgune, plataforma edo aplikazio batean nabigatzea ahalbidetzen dute, baita horietan dauden aukera edo zerbitzu desberdinak erabiltzea ere; hala nola, trafikoa kontrolatzea eta datuak komunikatzea, saioa identifikatzea, sarrera mugatua duten ataletan sartzea, eskabidea osatzen duten elementuak gogoratzea, eskabide bat erosteko prozesua egitea, ekimen batean izena emateko edo parte hartzeko eskaera egitea, zabaltzeko bideoak edo soinua daukaten edukia gordetzea edo sare sozialen bidez edukiak partekatzea.
- Analisirako Cookie-ak: erabiltzaile kopurua zenbatzea ahalbidetzen dute, baita nabigazioaren neurketa eta analisi estatistikoa egitea ere. Horren helburua da eskura dauden zerbitzuak hobetzea. Propioak edo beste batenak izan daitezke.
- Pertsonalizatzeko Cookie-ak: erabiltzaileak zerbitzura sartzea ahalbidetzen dute, erabiltzailearen gailuan aurretik definitutako irizpide batzuen araberako ezaugarri orokor batzuekin; hala nola, hizkuntza, zerbitzura sartzeko erabiltzen den nabigatzaile mota, zerbitzura sartzeko erabiltzen duen eskualdeko konfigurazioa, eta abar.
- Publizitateko eta marketineko cookieak: erabiltzaileen jokabideari buruzko informazioa gordetzen dutenak. Nabigazio-ohituren ikuskapen jarraituaren bidez eskuratzen da informazio hori, eta Facebook/Twitteri (edo erabiltzen ari garenari) ahalbidetzen dio profil berezia sortzea eta iragarkiak horren arabera ematea.
Cookies-en iraupena
Saiorako Cookie-ak: erabiltzailea webgune batera sartzen den bitartean datuak bildu eta gordetzen dituzte. Informazioa gordetzeko erabiltzen dira, eskuarki, informazio hori gordetzeko interesa eskatutako zerbitzua behin emateko baino ez da (adibidez: erosteko orgatxoan dauden produktuen zerrenda).
Cookie iraunkorrak: datuek gailuan gordeta jarraitzen dute, eta horietara sartu daiteke eta horiek erabili cookie-en arduradunak definitutako aldi batean. Aldi hori minutu batzuetatik zenbait urtetara bitartekoa izan daiteke.
Cookies motak kudeatzailearen arabera
Ekipoa nork kudeatzen duen, zer domeinutik bidaltzen diren cookie-ak edo lortzen diren datuen arabera honako hauek bereiz ditzakegu:
- Cookie propioak: Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatzen ditu.
- Cookie iraunkorrak: datuek gailuan gordeta jarraitzen dute, eta horietara sartu daiteke eta horiek erabili cookie-en arduradunak definitutako aldi batean. Aldi hori minutu batzuetatik zenbait urtetara bitartekoa izan daiteke.
Nola desaktibatu edo ezabatu daitezke cookie-ak?
Zure ordenagailuan instalaturiko cookie-ak baimendu, blokeatu edo ezaba ditzakezu zure ordenagailuan instalatuta dagoen nabigatzailearen aukeren konfigurazioaren bidez. Informazio gehiago izateko erabiltzen duzun nabigatzailearen konfigurazio-aukerak kontsultatzea aholkatzen da.
- Desaktibatu cookieak Chromen
- Desaktibatu cookieak Exploreren
- Desaktibatu cookieak FireFoxen
- Desaktibatu cookieak Safarin
- Desaktibatu cookieak Edgen
Cookie-ak desaktibatu edo ezabatzen badira baliteke bizkaia.eus webguneko zenbait funtzionaltasun ondo ez ibiltzea.
Cookie-ak visitbiscay.eus webgunean
Honako hauek dira www.visitbiscay.eus webguneak erabiltzen dituen cookie motak xehetasunez, helburuaren arabera, azalduta:
Izena | Mota | Helburua | Iraupena | Jabea |
---|---|---|---|---|
JSESSIONID | Cookie teknikoa | Saioa identifikatzea | Saioa | Bizkaiko Foru Aldundia |
LFR_SESSION_STATE | Cookie teknikoa | Saioa identifikatzea | Saioa | Bizkaiko Foru Aldundia |
COOKIE_SUPPORT | Cookie teknikoa | Adierazi ea erabiltzaileak aktibatuta daukan cookietarako laguntza | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_tecnicas_visitbiscay | Cookie teknikoa | Tekniken cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_analitica_visitbiscay | Cookie teknikoa | Analitiken cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_preferencias_visitbiscay | Cookie teknikoa | Lehentasunen cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
pc_publicidad_visitbiscay | Cookie teknikoa | Publizitatea eta Marketinan cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
Idioma | Pertsonalizazio-cookiea | Erabiltzailearen hizkuntzarik gustukoena aukeratzea | Urtebete | Bizkaiko Foru Aldundia |
_fbp | Publizitatea eta Marketina | Webguneetan bisitak biltegiratu eta arakatzea | Urtebete | |
personalization_id | Publizitatea eta Marketina | Twitterreko esperientzia pertsonalizatzea | Urtebete |
- Mota
- Cookie teknikoa
- Helburua
- Saioa identifikatzea
- Iraupena
- Saioa
- Jabea
- Bizkaiko Foru Aldundia
- Mota
- Cookie teknikoa
- Helburua
- Saioa identifikatzea
- Iraupena
- Saioa
- Jabea
- Bizkaiko Foru Aldundia
- Mota
- Cookie teknikoa
- Helburua
- Adierazi ea erabiltzaileak aktibatuta daukan cookietarako laguntza
- Iraupena
- Urtebete
- Jabea
- Bizkaiko Foru Aldundia
- Mota
- Cookie teknikoa
- Helburua
- Tekniken cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea
- Iraupena
- Urtebete
- Jabea
- Bizkaiko Foru Aldundia
- Mota
- Cookie teknikoa
- Helburua
- Analitiken cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea
- Iraupena
- Urtebete
- Jabea
- Bizkaiko Foru Aldundia
- Mota
- Cookie teknikoa
- Helburua
- Lehentasunen cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea
- Iraupena
- Urtebete
- Jabea
- Bizkaiko Foru Aldundia
- Mota
- Cookie teknikoa
- Helburua
- Publizitatea eta Marketina cookien blokeari buruzko onarpen/errefusatze lehentasunak jasotzea
- Iraupena
- Urtebete
- Jabea
- Bizkaiko Foru Aldundia
- Mota
- Analisi-cookiea
- Helburua
- Erabiltzaileak bereiztea
- Iraupena
- 2 urte
- Jabea
- Google Analytics
- Mota
- Analisi-cookiea
- Helburua
- Eskaeren ehunekoa mugatzea
- Iraupena
- Minutu 1
- Jabea
- Google Analytics
- Mota
- Analisi-cookiea
- Helburua
- Erabiltzaileak bereiztea
- Iraupena
- Egun 1
- Jabea
- Google Analytics
- Mota
- Pertsonalizazio-cookiea
- Helburua
- Erabiltzailearen hizkuntzarik gustukoena aukeratzea
- Iraupena
- Urtebete
- Jabea
- Bizkaiko Foru Aldundia
- Mota
- Publizitatea eta Marketina
- Helburua
- Webguneetan bisitak biltegiratu eta arakatzea
- Iraupena
- Urtebete
- Jabea
- Mota
- Publizitatea eta Marketina
- Helburua
- Twitterreko esperientzia pertsonalizatzea
- Iraupena
- Urtebete
- Jabea
Cookieak konfiguratzea
Jarraian kategoria ezberdinak erakutsiko dizkizugu, zeintzuetarako gure webguneak cookieak erabiltzen baititu. Zure aukeraketa pertsonalizatu dezakezu horiek onartuta edo ukatuta, horretarako dauden botoien bidez. Informazio gehiagorako, kontsulta ezazu gure COOKIEN POLITIKA.
-
Beharrezkoak dira gure webgunean nabigatzeko eta oinarrizko zereginetarako, webguneak behar bezala funtziona dezan.